Také v letošním roce obdržela porota vědomostní soutěže Lidice pro 21. století stovky esejí na pečlivě vybraná témata. Deseti až čtrnáctileté děti a mládež ve věku od patnácti do devatenácti let se v textech zamýšlejí nad tragickými událostmi minulého století a zasazují je do kontextu současnosti. Mnohé práce jsou stylisticky vydařené a především obsahově hodnotné. Kladenské listy ve spolupráci s Památníkem Lidice přinášejí čtenářům ty nejpovedenější ze zaslaných prací.

Více se o soutěži Lidice pro 21. století dozvíte ZDE:

Na téma „Vlastenectví nebo vlastizrada“ se rozepsala Gabriela Ostrowska z Polska, soutěžící v kategorii od patnácti do devatenácti let. Její text přinášíme v českém překladu i originální polské podobě.

Vlastenectví nebo vlastizrada. Toto téma se zdá rozhodně náročnější, proto jsem se rozhodla pro něj. Dle mého soudu volba číslo jedna. Je nutné se vážně zamyslet – kdo byl na světě skutečným vlastencem. Nebylo jich mnoho. Většina „vlastenců“ spolupracovala s režimy nebo vyjadřovali nesprávné názory. Miklós Horthy? Jak mohlo jít o vlastence, který svou popularitu získal díky nenávisti k jiným a spolupráci s Hitlerem? Neville Chamberlain? Édouard Daladier? Někdo, kdo dal zbraň tyranovi? Patriotismus není pouze o lásce k vlasti. Jde o úctu k tradici současně se starostí o vlast a její bezpečí. Uvedu zde příklad Karla Janouška. Československý letec, který se i přes porážku své země rozhodl emigrovat a tam zorganizovat čs. vzdušné síly. Narozdíl od většiny se vrátil do své vlasti, kterou miloval. K ženě a rodině – které, jak se ukázalo, zabili nacisti. Po komunistickém převratu v roce 1948 byl uvězněn a osvobozen byl až po 12 letech. Po propuštění z vězení neutekl ze země. V bídě a chudobě pracoval ve skladu. Zemřel ubohý a v zapomnění. Avšak v milované zemi – 27. října 1971 v Praze. Karel mohl zůstat doma a neutéct do války. Ale chtěl bojovat. Mohl zůstat v emigraci, ale chtěl se vrátit. Po návratu z vězení mohl opustit zemi, ale přál si zůstat. Dal přednost životu v bídě, ale tam kde se narodil. Chtěl se podívat sám sobě do očí a vědět, že je Karlem Janouškem. A nikoliv někým, kdo zradí, zabije nebo opustí. Jen aby mu prostě bylo lépe. Zradou svých hodnot nedocílíme, že všechno bude v pořádku. To je podvod sama sebe. Svého já. Kdyby každý chtěl zradit, stali bychom se pouze skupinou bezcenných zvířat, ovládaných svými zvířecími pudy. Proto si myslím, že je vlastizrada nepřijatelná. Na samý konec připojím citát jiného vlastence, Witolda Pileckiego: „Snažil jsem se žít tak, aby v hodině smrti mohl jsem se raději těšit než se bát.“

Patriotyzm albo zdrada ojczyzny. Ten temat zdecydowanie wydaje się o wiele trudniejszy, więc zdecydowałam się go podjąć. W mojej opinii to opcja numer jeden. Należy się zastanowić tak na prawdę – kto był na świecie prawdziwym patriotą. Nie było ich dużo. Większość „patriotów“ współpracowała z reżimami, bądź przedstawiali niesłuszne poglądy. Miklós Horthy? Jaki patriota jak swoją popularność zdobył poprzez nienawiść do innych, i współpracę z Hitlerem? Neville Chamberlain? Édouard Daladier? A któż dał broń tyranowi? Patriotyzm to nie tylko miłość do kraju. To uszanowanie tradycji z jednoczesną troską o państwo i jego bezpieczeństwo. Przykład jaki tu podam to Karel Janoušek. Czechosłowacki lotnik, który mimo porażki swojego państwa postanowił udać się na wygnanie, i tam zreorganizować siły powietrzne Czechosłowacji. Nie tak jak większość – wrócił do swojej ojczyzny, którą kochał. Do żony i rodziny – których jak się okazało zabili naziści. Po puczu komunistów wtrącony do więzienia w 1948 roku, wypuszczony dopiero po 12 latach. Po wyjściu z więzienia nie uciekł z kraju. W biedzie i nędzy pracował w magazynie. Zmarł ubogo i w zapomnieniu. Lecz w ukochanym kraju – 27 października 1971 roku, w Pradze. Karel mógł zostać w domu i nie uciekać do walki. Lecz wolał walczyć. Mógł zostać na wygnaniu, wolał wrócić. Po powrocie z więzienia mógł wyjechać, wolał zostać. Wolał żyć w nędzy, ale tam – gdzie się urodził. Wolał spojrzeć sobie w twarz, i wiedzieć że jest Karelem Janoušekiem. A nie kimś, kto zdradzi, zabije, czy opuści. Byleby tylko mu było lepiej. Zdradzając swoje wartości nie sprawiamy, że jest wszystko dobrze. To oszustwo samego siebie. Swojego ja. Zaś gdyby każdy wolał zdradzić bylibyśmy tylko grupką zwierząt bez wartości, z rządzą spełnienia swoich zwierzęcych pragnień. Dlatego uważam, że zdrada ojczyzny jest niedopuszczalna. Na sam koniec dodam cytat innego patrioty, Witolda Pileckiego:“Starałem się tak żyć, abym w godzinie śmierci mógł się raczej cieszyć, niż lękać“.

 Autor: Gabriela Ostrowska